Column Rolf: Joran-Gate

Het was me het weekje wel. Half Nederland zat aan de buis gekluisterd voor de ‘oplossing’ in de Natalee Holloway zaak – althans, dat was zoals de uitzending van Peter R. de Vries was aangekondigd. En vragen waren er na afloop te over. In één klap hadden we in Nederland 7 miljoen privé-detectives en iedereen deed zijn best om de zaak op zijn of haar eigen wijze op te lossen – meestal lekker vanuit de leunstoel, met de blokjes kaas op tafel of het biertje in de hand. Media liepen te hoop voor quotes van allerhande betrokkenen en al-dan-niet-deskundigen werden overal vandaan gehaald om nog maar eens alle analyses van de analyses te analyseren.

Ook ondergetekende deed mee in deze enorme mediahype. Mijn column “Lichaamstaal” hier op PokerCity van twee weken geleden had in de ogen van kranten en televisie klaarblijkelijk nu ineens wel relevantie gekregen, ondanks dat ik natuurlijk niet veel meer ben dan een pokerspeler die eens een keertje over wat anders had gesproken dan poker. Geenszins kan ik mezelf de rol aanmeten van expert op het gebied van gedragswetenschappen of lichaamstaal – daarvoor is mijn kennis simpelweg te gefragmenteerd en ook nog eens te beperkt.

Echter, mediageil als ik ben, vond ik het natuurlijk wel leuk om ook wat quasi-interessant mee te babbelen in de constante stroom van onzinnige feiten en meninkjes rond Joran-Gate. En dus stonden er wat quotes van mij in het AD, waar men vakkundig twaalf minuten interessante en diepgaande analyse had ingekort tot een stuk van vijf regels, en waarbij men mijn eigenlijk minst interessante uitspraak tot kern van het stuk hadden gemaakt – een uitspraak die men bovendien ook nog foutief had afgedrukt. Op basis van deze nietszeggende analyse wilde vervolgens het tv-programma “Man Bijt Hond” mij over ditzelfde onderwerp een eigen item geven in hun programma. En ook hier was men weer keurig in staat om, na wat vernuftig knip- en plakwerk, mijn mooie genuanceerde analyse over de kansberekening bij het beoordelen van al dan niet leugenachtige uitspraken te reduceren tot niet meer dan “tja, grote kans dat ‘ie schuldig is”. Waaraan Joran dan schuldig moest zijn, helaas dat vermeldde ik niet. (Tenminste, ik vermeldde het wel – maar het haalde de cut helaas niet.) En hoe groot die kans dan precies was – tja, niemand die het wist.

Kortom, de hap-snap, we-zoeken-lekker-naar-quotes-en-we-doen-eigenlijk-maar-wat persmachine draaide weer op volle toeren. De enkelingen in Nederland die nog wel vertrouwen hadden in onze media – ach, die laatste paar goedgelovigen zullen we deze week ook wel verloren hebben. Want wat was het niveau bedroevend. Zoals altijd rende het ene gedeelte van de media weer achter het andere gedeelte aan, om zo – met een enkele positieve uitzondering – klinkklare nonsens te verkopen als zijnde “breaking news”.

Want geheel uit het niets werd ineens het pokerspel van Joran gemaakt tot de klaarblijkelijke spil in de hele affaire met Patrick de informant. Zo werd de ‘pathologische leugenaar’ Joran in één klap gepromoveerd tot gokverslaafde, ondanks dat zowel Peter R. als ook Patrick hem gewoon omschreven als een goede, winnende pokeraar. En dat is toch niet geheel hetzelfde, lijkt mij zo. Maar het AD wist wel met bewijzen te komen voor de gokproblemen van Joran. Een natuurlijk volkomen significante steekproef van liefst 23 toernooien toonde onomstotelijk aan dat de voormalig pathologische leugenaar nu ineens dik in de verliezen zat door zijn pokerhobby. “Nog nooit een toernooi gewonnen”, kopte de krant gretig – terwijl slechts één minuutje Googlen door mijn neefje van 10 jaar al voldoende was om enkele van deze overwinningen te achterhalen.

Het lijkt me duidelijk: met uitzondering van echte doorzetters als Peter R. de Vries bestaan de media in Nederland toch vooral uit een stel oppervlakkige domoren die niks kunnen ontdekken of creëren, en die pas in actie komen of met hun vingertje gaan wijzen als de informatie hen op een presenteerblaadje wordt opgediend. En zelfs dan weten ze die informatie gewoonlijk nog eens volkomen verkeerd te interpreteren.

Na deze week weet ik meteen weer waarom ik zelden of nooit tv kijk en waarom ik gewoonlijk lekker zit te pokeren op momenten dat zovele Nederlanders doelloos voor de buis hangen. En tja, kennelijk had Joran hier dus dezelfde voorkeur als ik, en dat was dan meteen weer voldoende reden voor diezelfde media om hem tot ‘gokverslaafde’ te maken. En om al die zogenaamde experts weer te laten opdraven die “alle kenmerken van verslaving wel zien in deze jongen” – ondanks dat deze experts niet eens in staat zijn te vertellen dat het nu juist de hoge mate van behendigheid / vaardigheid is die het pokerspel zo boeiend maakt. Het zijn precies de intelligentie en koelheid / berekenendheid van Joran die hem mogelijk tot een goede of succesvolle pokeraar maken, maar die factoren bleven helaas onderbelicht. En ja, omdat hij wel eens een pornofilm kijkt was hij ook direct ‘seksverslaafd’ natuurlijk.

Ik zou zeggen: het feit dat die jongen vaak pokert en af en toe een seksfilm bekijkt – ach, dat lijken me toch vooral gezonde dingen voor iemand van zijn leeftijd. De hypocrisie waarmee de media dit allemaal belichten is een belediging voor de intelligentie van de kijker en zeker ook voor de intelligentie van Joran. Want ja, natuurlijk heeft deze jongeman mogelijk zeer kwalijke zaken gedaan, en natuurlijk is het waar dat door zijn constante leugenstroom er nog maar weinig mensen zijn die sympathie voor hem kunnen opbrengen. Maar dat betekent niet dat men nu dus maar van hem opgejaagd wild kan maken en werkelijk allerlei randzaken kan opblazen en uitvergroten zonder ook maar enige nuance. Een nuance die je juist bij de media zou moeten verwachten – maar die ik de afgelopen week slechts zelden heb gezien.